Er is sprake van vexatoir beslag wanneer op één dag meerdere beslagen worden gelegd, zonder voorafgaand te weten of de beslagen doeltreffend zullen zijn om de vordering te kunnen voldoen. Wanneer er bijvoorbeeld een vordering betaalt dient te worden van €1.000,- en de gerechtsdeurwaarder zou op één dag bij de vier grote banken beslag leggen (zonder te weten dat de schuldenaar daar bankiert) alsmede beslag legt op zijn auto en zijn inkomen door middel van loonbeslag, dan is er sprake van vexatoir beslag.
Vexatoir beslag betekent dat er ongekend zware of tegelijkertijd verschillende onredelijk bezwarende (en kostenverhogende) beslagmaatregelen worden getroffen. Het wordt de gerechtsdeurwaarder niet verboden om op één dag meerdere beslagmaatregelen te treffen. Het is aan het oordeel van de beslagleggende gerechtsdeurwaarder om te besluiten welke beslagmaatregelen passend zijn om te ondernemen als de schuldenaar weigert te betalen. In beginsel is de schuldenaar namelijk met zijn gehele vermogen en al zijn bezittingen aansprakelijk om zijn financiële verplichtingen na te komen. Op bijna alles mag dan ook beslag worden gelegd.
Het is lastig om op voorhand of voorafgaand aan beslagmaatregelen te oordelen of er sprake is van vexatoir beslag. Dat kan eigenlijk alleen achteraf worden geconcludeerd. Meestal wordt er dan door de schuldenaar bezwaar gemaakt tegen de in zijn ogen onterechte beslagen (of beslagen goederen) waarop beslag is gelegd. Meestal oordeelt dan de tuchtrechter achteraf of de gelegde beslagen proportioneel en passend waren om te leggen.
Wanneer de schuldenaar bijvoorbeeld een huis vrij op naam heeft staan (dus zonder hypotheek) alsmede een auto met een dagwaarde van bijvoorbeeld €5.000,- en het te vorderen bedrag is €2.500,- en er wordt voor gekozen om het huis in beslag te nemen en te verkopen in plaats van de auto, dan is er sprake van vexatoir beslag.
Het gedwongen verkopen van een huis (zonder hypotheek) is toegestaan, maar niet als de schuldenaar aantoonbaar andere verhaalsmogelijkheden biedt die eenvoudiger en voor de hand liggender zijn. Dit omdat het verkopen van een huis aanzienlijke kosten met zich meebrengt en veel ingrijpender voor de schuldenaar is dan de verkoop van zijn auto. Wanneer de beslaglegger of gerechtsdeurwaarder er voor kiest om zich uit rancune te verhalen op het huis, terwijl er (aanwijsbaar) andere verhaalsmogelijkheden zijn, dan is er sprake van vexatoir beslag.
Gerechtsdeurwaarders dienen altijd passende beslagmaatregelen te treffen. Zo zal er altijd gekeken worden naar de hoogte van het te vorderen bedrag. Wanneer het gaat om €1.000,- of bijvoorbeeld €50.000,- maakt dat verschil in het aantal beslagpogingen dat zal worden ondernomen. Als de vordering voldaan kan worden door slechts één beslagmaatregel te treffen, dan dient daar voor gekozen te worden. Dat is waarschijnlijker bij een vordering van €1.000,- dan bij een vordering van €50.000,-. Vandaar dat bij een vordering van €50.000,- meer en sneller beslagpogingen ondernomen zullen worden, omdat de belangen groter zijn.
Gerechtsdeurwaarders mogen ook daadkrachtig optreden bij een vordering van €1.000,- zonder dat sprake hoeft te zijn van vexatoire beslaglegging. Zo is er geen wet die de gerechtsdeurwaarder verbiedt om meer kosten te maken dan het bedrag dat gevorderd dient te worden. Dat is op zichzelf niet vexatoir. Zo kan het voorkomen dat een vordering van €385,- oploopt tot een bedrag van €1.600,- dat uiteindelijk betaalt dient te worden. Het zou vexatoir kunnen zijn als binnen één week de kosten zo hoog oplopen. Wanneer in ditzelfde voorbeeld de kosten in anderhalf jaar tijd zijn opgelopen en veroorzaakt werden, omdat de schuldenaar betalingsafspraken niet correct nakwam en hem diverse keren toch (weer) een nieuwe betalingsregeling werd aangeboden nadat de verkoop van zijn in beslag genomen spullen is aangekondigd, is er geen sprake van vexatoire beslaglegging.
De gerechtsdeurwaarder mag direct na betekening van het vonnis al overgaan tot beslaglegging op bijvoorbeeld de bankrekening van de schuldenaar. Dan hoeft er geen sprake te zijn van vexatoir beslag, maar kan er sprake zijn van daadkrachtige beslaglegging.
In de praktijk zal vaak de wettelijke termijn van minimaal twee dagen worden afgewacht voordat wordt overgegaan tot beslaglegging. De Wet schrijft namelijk voor dat de schuldenaar in principe na betekening van het vonnis nog twee dagen de tijd heeft om vrijwillig te betalen. Deze termijn geldt niet voor het geld dat een schuldenaar op zijn bankrekening heeft staan, maar geldt wel voor zijn eigen auto. Op de auto van de schuldenaar mag niet direct beslag worden gelegd. Dat komt omdat het geld van de schuldenaar bij een derde staat (de bank) en de auto eigen bezit is die vermoedelijk voor de deur van de schuldenaar staat en niet bij een derde in de garage. Na het verstrijken van de twee dagen termijn mag op bijna alle bezittingen en het gehele vermogen van de schuldenaar beslag worden gelegd.
Is er sprake van vexatoir beslag als er op één dag door de gerechtsdeurwaarder op bijvoorbeeld 10 auto’s van de schuldenaar beslag wordt gelegd, terwijl de vordering “slechts” €1.000,- bedraagt? Het hangt helemaal van de casus af of er dan sprake is van vexatoir beslag. Vermoedelijk is er overigens geen sprake van vexatoir beslag. Het kan zijn dat de schuldenaar meerdere schulden heeft bij diverse gerechtsdeurwaarderskantoren of de Belastingdienst en een collega deurwaarder ook beslag heeft gelegd op de 10 auto’s. Dan zou het opmerkelijk zijn als de tweede gerechtsdeurwaarder maar één auto in beslag zou nemen. Dan zou de schuldeiser vermoedelijk achter het net vissen als de auto’s verkocht moeten worden omdat de schuldenaar de vordering van €1.000,- (tijdelijk) niet kan betalen.
Wilt u meer weten over vexatoir beslag? Denkt u dat er bij u sprake is van vexatoire beslaglegging? Of wilt u juist de proportionele beslagleggingsmogelijkheden bespreken? Neem dan contact met ons op of via de e-mail info@devoordeligstedeurwaarder.nl.