Het verschil tussen een voorschot en vooruitbetaling is dat bij vooruitbetaling 100% van het aankoopbedrag wordt voldaan, voordat het product of de dienst wordt geleverd. Daardoor loopt de verkoper geen betalingsrisico, maar juist de koper. De verkoper weet namelijk zeker dat hij betaald krijgt voor de dienst of het product dat hij verkoopt. Bij vooruitbetaling wordt zodoende 100% van de aankoopprijs voldaan, in tegenstelling tot betaling van een voorschot. Een voorschot ziet altijd op een deelbetaling van het aankoopbedrag. Het voorschotbedrag kan tussen de 1% en 99% van het aankoopbedrag liggen, maar mag bij een consumenten(ver)koop maximaal 50% bedragen.
De uitzondering hierop is dat de consument instemt met betaling vooraf. Dit is bij de meeste webwinkels het geval. De consument bestelt en betaalt een product alsmede de eventuele verzendkosten en een paar dagen later wordt het bestelde product geleverd. Iedereen blij, behalve als de webwinkel onverhoopt failliet gaat, dan is de koper zijn geld kwijt. In dat geval was betaling van een voorschot en/of achterafbetaling voor de koper gunstiger geweest.
Of het juist verstandig is om een voorschot te betalen of om vooruitbetaling te vragen, hangt vanzelfsprekend af wat gebruikelijk is in de branche en hoe graag de koper wil kopen, of de verkoper wil verkopen. Bij een internetaankoop is het gebruikelijk en geaccepteerd dat er eerst 100% betaald wordt, voordat wordt geleverd. Bij een verbouwing of aanbouw van een huis, is het geaccepteerd dat slechts een deel van het totaalbedrag betaald hoeft te worden om de aannemer te laten starten met zijn werkzaamheden. Vaak wordt een bepaald percentage (10% of 20%) pas betaald als de aannemer al zijn werkzaamheden zoals overeengekomen heeft uitgevoerd. Dan heeft de koper een pressiemiddel om de aannemer te motiveren ook de laatste (kleine) aandachtspuntjes correct op te leveren.
In Coronatijden is niets zeker en bedrijven waarvan je nooit had verwacht dat ze ooit failliet zouden gaan, gaan toch failliet. Wat gebeurt er dan met het betaalde voorschot of de vooruitbetaling die al is overgemaakt? Mag de (ver)koper zich beroepen op verrekening met een oudere factuur?
De hoofdregel is dat hetgeen betaald is, maar nog niet geleverd is, de boedel in gaat. Met andere woorden: De klant is hetgeen hij heeft betaald aan voorschot of vooruitbetaling kwijt. Zou de klant nog een oudere factuur onbetaald hebben gelaten of vergeten zijn deze te betalen, dan mag hij zich beroepen op verrekening. De koper kan zijn vordering indienen bij de curator. Meestal ziet de koper dan niets meer terug van zijn betaalde voorschot of verrichte vooruitbetaling.
Er zijn ook (commerciële) partijen die garanderen dat uw aankoop veilig is, ook al gaat de aanbieder, bijvoorbeeld een reisorganisatie of aannemer failliet. Heeft u bij het sluiten van de koop gekozen voor een partij die is aangesloten bij een garantiefonds? Dan heeft u vermoedelijk niets te vrezen. Zo kent de reisbranche de Stichting Garantiefonds Reisgelden (SGR) en kent de bouw het garantiefonds Bouwgarant. Mocht de aannemer failliet gaan, dan neemt een andere aannemer de klus over, zonder extra kosten voor u en wordt de verbouwing alsnog gerealiseerd. Mocht uw reisorganisatie failliet gaan, dan krijgt u alsnog uw aankoopbedrag terug, of een andere touroperator zorgt dat u alsnog onbezorgd op vakantie kan gaan.
Nee, het betalen van een voorschot, een aanbetaling of volledige vooruitbetaling is niet wettelijk verplicht voor de koper. Het kan echter wel zo zijn dat de verkoper dat eist, voordat hij tot levering van zijn dienst of product overgaat. Zo mag de verkoper niet in zijn algemene leveringsvoorwaarden “standaard” opnemen dat hij volledige vooruitbetaling wenst voordat hij tot levering van zijn product of dienst overgaat als het om een consumentenaankoop gaat. De verkoper mag wel met iedere klant afzonderlijk afspraken maken over welk percentage betaald dient te worden, voordat tot levering van hun product of dienst wordt overgaan.
In algemene voorwaarden mag een percentage tot maximaal 50% van de aankoopsom als voorschot of aanbetaling worden opgenomen. Staat er standaard in algemene voorwaarden dat een consumentenaankoop ook voor 100% moet zijn betaald voordat tot levering wordt overgegaan? Dan zijn deze algemene voorwaarden nietig en daardoor vernietigbaar. Dat wil zeggen dat de koper de aankoop kan ontbinden met een beroep op het vernietigen van deze algemene voorwaarden. Er geldt dan een ongedaan makingsverplichting van de verkoper naar de koper toe. Met andere woorden, de koper kan zijn geld terug vorderen. Daar is echter vaak wel een gerechtelijke procedure voor nodig. U heeft zodoende een gerechtsdeurwaarder nodig om de gerechtelijke procedure op te starten en de verkoper in rechte te betrekken.
Veel verkopers nemen in hun algemene voorwaarden op dat zij het eigendomsrecht voorbehouden op hun geleverde producten tot dat het volledige aankoopbedrag is voldaan. Dan pas gaat het eigendomsrecht over van de verkoper op de koper. Dat is zonder eigendomsvoorbehoud namelijk al wanneer het product in de macht van de koper komt. Meestal is dit wanneer het product wordt (af)geleverd. Op dat moment gaat het eigendomsrecht van de verkoper over naar de koper. Mocht de koper onverhoopt failliet gaan, dan valt het nieuw gekochte product in de boedel en mag de curator het nieuwe product (ook al zit het nog in de doos) verkopen.
Dat is niet het geval wanneer de verkoper eigendomsvoorbehoud heeft bedongen bij de verkoop van zijn product. Wanneer het product bij een faillissement van de koper nog in de verpakking zit en het betreffende product is herleidbaar naar de verkoper (bijvoorbeeld omdat zijn naam op de verpakking staat) dan valt het product niet in de boedel en dient de curator het product terug te geven aan de verkoper. Is het product al uitgepakt? Dan dient op het product een sticker of label te staan wat het herleidbaar maakt naar de verkoper.
Wanneer niet vast te stellen is of het betreffende product of producten of geleverde zending, van deze verkoper afkomstig is, dan vervalt het eigendomsrecht. Vandaar dat verkopers er verstandig aan doen om hun producten te voorzien van een sticker, label of waarmerk, waardoor het voor eenieder zichtbaar is dat de verkoper dit product heeft gemaakt of geleverd. Alleen dan kan met succes bij een faillissement een beroep worden gedaan op het eigendomsvoorbehoud.
Bij het betalen van een voorschot of vooruitbetaling dient btw in rekening gebracht te worden. Wanneer bijvoorbeeld 25% voorschot of aanbetaling van het totaal te betalen bedrag wordt gevraagd, dient over deze 25% ook btw in rekening gebracht te worden. Zodoende betaalt de koper btw over het betaalde voorschot. De verkoper zal deze btw dan afgedragen aan de Belastingdienst of verrekend deze met zijn aangifte.
Een betaald voorschot dient verrekend te worden met het nog te betalen bedrag. Dit klinkt logisch, maar is dit niet altijd. Bijvoorbeeld wat te doen als een voorschot is betaald voor een bepaalde collectie zomerkleding, maar deze collectie kan niet op tijd worden geleverd, althans pas na de zomer. De koper zal dan de aankoop willen annuleren en zijn betaalde voorschot terug willen. De verkoper zal volledige betaling opeisen en aangeven dat er sprake is van overmacht en alsnog de zomercollectie willen leveren. In de meeste situaties zal het betaalde voorschot worden verrekend met het nog te betalen bedrag. In specifieke gevallen kan niet worden verrekend en zal de rechter moeten besluiten of het voorschot terugbetaald dient te worden aan de koper of dat betaling van het restantbedrag aan de verkoper verplicht is.
In sommige gevallen is het mogelijk om het betaalde voorschot te verrekenen met een oudere factuur die nog niet volledig was betaald. Er moet dan wel voldoende samenhang zijn tussen de vorderingen onderling waarop het betaalde voorschot wordt verrekend. Verrekening van het betaalde voorschot kan en mag alleen als nakoming van de oorspronkelijke overeenkomst niet meer mogelijk is.
Als de afnemer van de zomerkleding nu extra kosten moet maken om de zomerkleding elders in te kopen, bij een leverancier die wel de zomerkleding tijdig kan leveren, is onder bepaalde voorwaarden ook verrekening van het betaalde voorschot mogelijk.
Heeft u nog vragen wanneer betaling van een voorschot, vooruitbetaling of verrekening van een voorschot gerechtvaardigd is, of verstandig is toe te passen? Gerechtsdeurwaarder Jurgen Zuurman helpt u graag. U kunt daarvoor telefonisch contact opnemen via 073 203 22 22 of via de e-mail info@devoordeligstedeurwaarder.nl.