Wanneer u het bericht krijgt dat de persoon waarop u een vordering heeft is overleden, blijft u achter met veel vragen. Krijg ik nog wel mijn geld? Want wat gebeurt er nu met de openstaande schuld? Natuurlijk wilt u dat uw vordering alsnog wordt betaald. Gelukkig hoeft het overlijden van een schuldenaar niet te betekenen dat uw vordering nu in rook opgaat.
Erfgenamen zijn niet verplicht om een nalatenschap te aanvaarden. Zij hebben een zogenaamde ‘erfkeuze’ en mogen uit drie opties kiezen:
Vorderingen op een overleden persoon gaan van rechtswege over op de erfgenamen. In de meeste gevallen duurt het wel even, minstens een paar maanden, voordat u de openstaande vordering opnieuw kunt indienen bij de persoon die de nalatenschap afwikkelt. Deze persoon noemt men vaak “de executeur”. U heeft dan een vordering op de nalatenschap. Een nalatenschap is het totaal aan bezittingen en schulden.
Wanneer uw schuldenaar overlijdt, zijn openstaande schulden niet ineens als sneeuw voor de zon verdwenen. Bij wie u moet aankloppen, ligt aan de manier waarop erfgenamen de nalatenschap aanvaarden. Na het overlijden geldt een zogenaamd ‘beraad’ van 3 maanden. Tijdens deze periode kan een schuldeiser geen vorderingen incasseren. U moet wachten totdat de erfgenamen hun keuze hebben gemaakt.
Eerst wordt vastgesteld wie de erfgenamen zijn. Vervolgens wordt er meestal een executeur benoemd om de erfenis af te wikkelen. Als u informatie zoekt over een erfenis kunt u terecht bij de rechtbank in de woonplaats van de overledene. In het boedelregister is onder andere opgenomen welke notaris de erfenis afwikkelt en op welke wijze de erfgenamen de nalatenschap hebben aanvaard, bijvoorbeeld zuiver of beneficiair. Als schuldeiser kunt u dit register raadplegen en de contactgegevens achterhalen van degene die de nalatenschap afhandelt.
Wanneer na onderzoek is gebleken dat er geen erfgenamen bekend zijn, of de afwikkeling niet van de grond komt, dan kan de overheid dit doen. Als er bijvoorbeeld een woning in de nalatenschap zit en er zijn geen erfgenamen bekend? Dan kan het “Rijksvastgoedbedrijf” aan de slag gaan met de onbeheerde nalatenschap. Zij proberen eventuele erfgenamen alsnog op te sporen. Als niemand de erfenis aanvaardt of indien er geen erfgenamen bekend zijn, dan is de Nederlandse Staat aansprakelijk voor de schulden, zolang er maar meer baten zijn. De Staat der Nederlanden accepteert alleen beneficiair nalatenschappen.
Voor u als schuldeiser is het handig om te weten hoe de afwikkeling van een nalatenschap in zijn werk gaat. Het verdelen van een erfenis is ingewikkeld, maar vaak nog lastiger wanneer de overledene schulden had. Zeker als er geen testament is en het lang kan duren voordat duidelijk wordt bij wie u kunt aankloppen voor het innen van de schuld. In veel gevallen is pas maanden later bekend hoeveel geld er overblijft of hoe hoog de totale schuldenlast is.
Erfgenamen krijgen 3 maanden lang de tijd na het overlijden om te kiezen op welke manier zij de nalatenschap wensen te aanvaarden, of wensen te verwerpen. Deze tijd kunnen zij gebruiken om uit te zoeken of en hoeveel schulden er zijn.
Als er meer baten zijn dan schulden, dan worden de schulden afgelost uit de nalatenschap van de overledene. Deze ‘vereffening’ is te vergelijken met het afwikkelen van een faillissement. De vereffenaar roept schuldeisers op om hun vordering in te dienen. Schulden die betrekking hebben op de begrafeniskosten hebben voorrang. Pas daarna ontvangen de erfgenamen het (eventuele) restant.
Er wordt meestal één persoon aangewezen als vereffenaar of executeur van de nalatenschap. Deze persoon is verantwoordelijk voor de afwikkeling. Soms zijn alle erfgenamen samen vereffenaar. Als de afwikkeling onderling niet goed verloopt, kan de rechtbank een onafhankelijke vereffenaar benoemen.
De kans is groot dat u na het overlijden van de schuldenaar ontdekt dat er meerdere schuldeisers zijn. Schulden worden namelijk niet automatisch kwijtgescholden bij overlijden. Op één uitzondering na: de openstaande studieschuld bij Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) vervalt direct. Veelvoorkomende schulden na overlijden zijn leningen, hypotheekschulden, belastingschulden, kosten voor de uitvaart en de executeur.
De wet geeft een rangorde aan bij de financiële afwikkeling van een nalatenschap. Dan is het duidelijk welke schulden als eerste betaald dienen te worden. In deze rangorde staat de executeur op de eerste plek, gevolgd door de Belastingdienst en hypotheekhouder. Vaak worden daarna de kosten van de uitvaart voldaan. De overige schuldeisers sluiten achteraan in de rij. Als er sprake is van een ‘negatieve nalatenschap’, waarbij er meer schulden zijn dan bezittingen, wordt melding gemaakt aan de kantonrechter. De schuldeisers kunnen dan “fluiten” naar hun geld.
Het afwikkelen van een erfenis kan veel tijd kosten. Uitbetaling van de erfenis en schulden laat dan ook vaak enige tijd op zich wachten. U heeft dus wel wat geduld nodig. Meestal blijft er voor de schuldeisers weinig over omdat nalatenschappen waarin duidelijk is dat er meer schulden zijn dan bezittingen of vermogen, bijna altijd beneficiair worden aanvaard.
Voor u als schuldeiser zijn een aantal zaken belangrijk nadat een schuldenaar is overleden:
Als u weet dat uw overleden schuldenaar zeker meer vermogen had dan schulden, dan loont het de moeite om uw vordering via een gerechtsdeurwaarder op de nalatenschap te gaan verhalen.
Indien u twijfelt of zeker weet dat uw overleden schuldenaar onvoldoende financiële middelen had, dan kunt u uw vordering beter afschrijven. Dat bespaart u dan veel tijd, moeite en kosten.
Heeft u nog vragen over een vordering op een overleden persoon of een nalatenschap? Neem dan tijdens kantooruren contact op met gerechtsdeurwaarder Jurgen Zuurman. Hij is bereikbaar via telefoonnummer 073 203 22 22 of via sales@devoordeligstedeurwaarder.nl