Dagelijks tussen 8 en 20 uur
073 203 22 22
073 203 22 22
In het rechtssysteem worden zowel een verzoekschrift als een dagvaarding gebruikt als instrumenten om een juridische procedure te starten. Ze hebben echter verschillende doeleinden, procedures en toepassingsgebieden. In deze tekst worden de verschillen en overeenkomsten tussen een verzoekschrift en een dagvaarding uitgebreid behandeld. Ook wordt uitgelegd wat de rechter doet als (per ongeluk) een verzoekschrift wordt ingediend, terwijl dit bij dagvaarding dient te gebeuren.
Een verzoekschrift is een schriftelijk document dat door een partij (de verzoeker) wordt ingediend bij de rechtbank om een specifieke beslissing of maatregel te verkrijgen. Het verzoekschrift wordt vaak ingediend in zaken waarbij geen sprake is van een geschil tussen partijen, maar waarbij de rechtbank een bepaalde beslissing moet nemen op basis van de feiten en het recht. Dit komt vaak voor in familierechtelijke zaken, zoals echtscheidingen, adoptie, of alimentatie, maar ook in andere rechtsgebieden zoals het bestuursrecht (bijvoorbeeld verzoeken tot bezwaar of vergunningen) of het erfrecht (bijvoorbeeld het aanvragen van een verklaring van erfrecht). Denk ook aan bedrijven (of particulieren) die over willen gaan tot het leggen van conservatoire beslagmaatregelen. Conservatoir beslag wordt altijd aangevraagd via een verzoekschrift door een advocaat.
In een verzoekschrift wordt de rechter gevraagd om een bepaalde handeling te verrichten, zoals het vaststellen van een alimentatieplicht of het wijzigen van een eerder gegeven beslissing. De verzoeker kan in een verzoekschrift aangeven wat hij/zij van de rechtbank verlangt en op welke gronden dat verzoek is gebaseerd.
Een dagvaarding is een formeel schriftelijk document waarmee een partij (de eiser) een andere partij (de gedaagde) oproept om voor de rechtbank te verschijnen. Het wordt gebruikt om een gerechtelijke procedure te starten, waarin een geschil tussen twee of meer partijen wordt beschreven. Een dagvaarding bevat gedetailleerde informatie over het geschil, zoals de vordering van eiser, de gronden van de vordering, en de plaats en tijd waarop de gedaagde voor de rechtbank wordt opgeroepen te verschijnen. De dagvaarding wordt altijd door een gerechtsdeurwaarder (persoonlijk) uitgereikt aan de gedaagde partij.
Na ontvangst van de dagvaarding heeft de gedaagde een bepaalde tijd (tenminste 7 dagen) om zich (mondeling) te verweren en/of schriftelijk te reageren, (dit wordt een conclusie van antwoord genoemd). Dit kan leiden tot een (vervolg) rechtszitting waarin beide partijen (al dan niet via hun advocaat) hun standpunten kunnen toelichten en vragen van de rechter kunnen beantwoorden om het geschil, de grondslag van de vordering en de rechtmatigheid helder te krijgen.
Hoewel zowel een verzoekschrift als een dagvaarding worden gebruikt om gerechtelijke procedures te starten, zijn er enkele fundamentele verschillen tussen de twee documenten. Hieronder worden de belangrijkste verschillen besproken.
| Kenmerk | Dagvaarding | Verzoekschrift |
| Doel | Oproep om te verschijnen voor de rechter. | Verzoek om een uitspraak van de rechter zonder zitting. |
| Juridische procedure | Civiele (kanton) procedure, maar ook in strafrecht en bestuursrecht. | Verzoekschriftprocedure, vaak in familierecht, erfrecht, conservatoire beslagleggingen en bestuursrecht. |
| Verschijning van partijen | Gedaagde wordt altijd opgeroepen te verschijnen voor de rechter. | Vaak geen verplichting/ mogelijkheid om te verschijnen, tenzij de rechter dat beslist. |
| Uitvoering | Uitreiking altijd door gerechtsdeurwaarder aan gedaagde partij. | Indienen bij de griffie van de rechtbank. |
| Verweer | Gedaagde kan (bij kantonzaken zelf) mondeling verweer voeren of schriftelijk d.m.v. een conclusie van antwoord. | Geen formele verweerprocedure, maar de wederpartij kan schriftelijk reageren. |
| Procedurele aanpak | Mogelijk een mondelinge behandeling, afhankelijk van het type procedure. | Vaak beslissing op basis van de stukken, hoewel een zitting kan worden gehouden. |
| Complexiteit | meer formele eisen aan de inhoud en procedure. | Korter en eenvoudiger dan een dagvaarding, minder formele eisen. |
Een van de belangrijkste verschillen tussen een verzoekschrift en een dagvaarding is het doel en de toepassing van beide documenten. Een verzoekschrift wordt meestal gebruikt in gevallen waarin geen sprake is van een direct geschil tussen de partijen. Het is bedoeld om de rechtbank te vragen om een specifieke beslissing of maatregel te nemen. Dit komt vaak voor in het familierecht, bestuursrecht of andere gerechtelijke zaken waarbij de partijen het over de feiten eens zijn, maar waarbij juridische duidelijkheid of een rechterlijke uitspraak nodig is.
De uitzondering op de regel is het verzoekschrift tot verkrijging van verlof om conservatoir beslag te mogen leggen op vermogen of eigendommen. Als de partij tegen wie dit verzoek zich richt hiervan op voorhand in kennis wordt gesteld, is het banksaldo dan wel de eigendommen vermoedelijk (als sneeuw voor de zon) verdwenen op het moment dat men daar verhaal op wil halen.
Aan de andere kant wordt een dagvaarding meestal gebruikt in gevallen waarin een geschil tussen partijen bestaat. Eiser roept de gedaagde op om voor de rechter te verschijnen om duidelijkheid te verkrijgen over het geschil én het geschil (financieel) op te lossen. Het wordt vaak gebruikt in civiele rechtszaken, zoals zaken over onbetaalde facturen, slecht of niet uitgevoerde werkzaamheden, contractbreuk, onbetaalde huur, de miskoop van een auto, uitgeleend geld dat niet (tijdig) wordt terugbetaald, schadevergoeding of andere (civiele) vorderingen.
Een ander verschil is de aard van de betrokken partijen. Bij een verzoekschrift is er vaak maar één partij die de rechtbank om een beslissing vraagt, en de andere partij hoeft niet (of mag nog niet) noodzakelijkerwijs te reageren. Bijvoorbeeld, in het geval van een verzoek om een wijziging van de alimentatieplicht, hoeft de andere partij meestal niet fysiek aanwezig te zijn.
Bij een dagvaarding zijn beide partijen actief betrokken bij de rechtszaak. Eiser vordert iets van gedaagde, die de gelegenheid krijgt om zich te verdedigen. Beide partijen spelen een actieve rol in het proces, wat vaak leidt tot een conflict dat door de rechtbank moet worden opgelost.
Er zijn ook belangrijke procedurele verschillen tussen een verzoekschrift en een dagvaarding. Bij een verzoekschrift is er vaak geen zitting waar de partijen direct tegenover elkaar staan. De rechtbank kan het verzoekschrift vaak beoordelen zonder dat de partijen aanwezig hoeven te zijn, hoewel er soms een zitting kan worden gepland om aanvullende informatie te verkrijgen of om partijen te horen. Het verzoekschrift wordt beoordeeld op basis van de ingediende (proces) stukken, en de rechter kan een beslissing nemen zonder dat de partijen fysiek verschijnen.
Bij een dagvaarding daarentegen is de oproeping van de gedaagde partij essentieel. De gedaagde wordt geacht te verschijnen voor de rechtbank op een vastgestelde datum, tenzij een schikking wordt bereikt voordat de zaak (inhoudelijk) wordt behandeld. De gedaagde krijgt de gelegenheid om te reageren op de vordering van de eiser en om zich te verdedigen. De zaak wordt doorgaans tijdens een zitting behandeld, waar beide partijen hun standpunten en argumenten kunnen presenteren.
De inhoud van een verzoekschrift en een dagvaarding verschilt ook op enkele belangrijke punten. In een verzoekschrift moet de verzoeker duidelijk maken waarom hij of zij een beslissing van de rechtbank verlangt en welke gronden voor dat verzoek ten grondslag liggen. Het verzoekschrift bevat meestal een verzoek om een rechterlijke uitspraak, maar zonder de nadruk op een juridische strijd tussen de partijen.
In een dagvaarding wordt de vordering van de eiser in detail uiteengezet. Dit omvat de feiten waarop de vordering is gebaseerd, de juridische gronden waarop de eiser zich beroept, en de specifieke vordering die aan de rechter wordt voorgelegd. Een dagvaarding moet voldoen aan de in de Wet gestelde eisen, anders is hij nietig (niet geldig), wat betekent dat de rechter de eisende partij niet ontvankelijk verklaart en daarmee dus de eis van de eisende partij afwijst.
Ondanks de genoemde verschillen zijn er ook overeenkomsten tussen een verzoekschrift en een dagvaarding. De belangrijkste overeenkomsten zijn als volgt:
Beoordeling door de rechter: Beide documenten dienen om de rechter te verzoeken een beslissing te nemen over een juridisch geschil. In beide gevallen wil de indiener dat de rechter een uitspraak doet over de kwestie die in het document beschreven en onderbouwd is.
Zowel een verzoekschrift als een dagvaarding zijn formele processtukken die moeten voldoen aan (wettelijke) juridische eisen.
Beide documenten worden schriftelijk ingediend bij de rechtbank. De verzoeker of eiser moet zijn vordering of verzoek duidelijk, volledig en nauwkeurig formuleren.
In beide gevallen heeft de wederpartij (gedaagde of verweerder) de mogelijkheid om schriftelijk te reageren, hetzij door het indienen van een verweer in de vorm van een conclusie van antwoord (bij dagvaarding), hetzij door het indienen van een schriftelijke reactie bij de rechtbank (bij verzoekschrift).
Zowel een verzoekschrift als een dagvaarding zijn formele juridische documenten om een gerechtelijke procedure op te starten. Een verzoekschrift is vormvrij en kan als het ware op de achterkant van een bierviltje worden geformuleerd. Een dagvaarding moet voldoen aan de in de Wet gestelde eisen. Deze eisen zijn beschreven vanaf artikel 111 in het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. Zowel een dagvaarding als verzoekschrift moeten worden ingediend (opgestuurd of afgegeven aan de griffier bij de rechtbank.
De dagvaarding speelt een cruciale rol in gerechtelijke procedures. Eiser gebruikt een dagvaarding om zijn vordering op een andere partij juridisch af te dwingen. In de praktijk wordt de dagvaarding bijvoorbeeld gebruikt in:
Een verzoekschrift is een meer administratieve manier om een gerechtelijke procedure te starten. Het speelt een belangrijke rol in persoonlijke én bestuursrechtelijke kwesties zoals:
Een verzoekschrift kan worden ingediend door iedereen die een juridisch belang heeft bij de zaak, maar er zijn wel specifieke regels afhankelijk van de situatie en het rechtsgebied. Hieronder wordt beschreven wie een verzoekschrift kan en mag indienen in verschillende situaties.
In de meeste gevallen moet de indiener van een verzoekschrift een direct en persoonlijk belang hebben bij de uitkomst van de procedure. Dit betekent dat iemand niet zomaar een verzoek kan indienen over een situatie die hem of haar niet direct aangaat.
Voorbeeld:
Een ouder kan een verzoekschrift indienen voor alimentatie of gezag over een kind. Een schuldeiser kan een verzoekschrift indienen voor het faillissement van een schuldenaar.
Een particulier kan in veel gevallen zelf een verzoekschrift indienen, vooral in procedures waar geen verplichte procesvertegenwoordiging geldt.
Voorbeelden van verzoeken die particulieren zelf kunnen indienen:
Voorbeelden van verzoeken die verplicht via een advocaat moeten worden ingediend.
Een bedrijf (zoals een B.V. of N.V.) kan ook een verzoekschrift indienen, bijvoorbeeld bij:
Voor rechtspersonen is vaak een advocaat vereist om het verzoekschrift in te dienen.
Jazeker, soms kan een verzoekschrift namens iemand anders worden ingediend:
In sommige gevallen is een volmacht nodig om een verzoekschrift namens iemand anders in te dienen.
Conservatoir beslag kan alleen worden aangevraagd door een partij die een opeisbare vordering heeft of verwacht te hebben. Dit kunen zijn:
Particulieren en bedrijven
Een advocaat (en gerechtsdeurwaarder) zijn verplicht!
Een schuldeiser kan niet zelf een verzoek tot conservatoir beslag indienen. Dit moet via een advocaat gebeuren, die een verzoekschrift indient bij de rechtbank.
De conservatoire beslaglegging gebeurt altijd via de gerechtsdeurwaarder. Advocaten kunnen zodoende namens hun cliënt mét een toegewezen verzoekschrift wel de gerechtsdeurwaarder opdracht geven tot conservatoire beslaglegging, maar het is de gerechtsdeurwaarder die uitsluitend bevoegd is het (conservatoire) beslag te leggen.
| Procedure | Dagvaarding | Verzoekschrift |
| Civiele geschillen | Ja | Nee |
| Familierecht | Nee | Ja |
| Faillissement | Nee | Ja |
| Huurrecht | Ja | Nee |
| Arbeidsrecht | Ja, bij conflicten | Ja, bij verzoeken zoals ontbinding arbeidsovereenkomst |
| Bestuursrecht | Nee | Ja, bij verzoeken tegen overheidsbesluiten |
| Conservatoir beslag | Nee | Ja, met behulp van advocaat |
Soms overlappen de procedures elkaar, bijvoorbeeld bij een arbeidsgeschil. In dat geval bepaalt de Wet welke procedure geldt. Zo is dat ook bij de andere geschillen. In de Wet staat precies beschreven bij welk geschil welke rechtsingang gekozen dient te worden. Helaas kun je dus niet kiezen of je juist voor een dagvaardingsprocedure gaat of een verzoekschriftprocedure.
Mocht onverhoopt toch de verkeerde rechtsingang worden gebruikt, bijvoorbeeld er wordt een verzoekschrift ingediend, terwijl dit bij dagvaarding dient te geschieden, dan verwijst de rechter de zaak ambtshalve door naar de juiste (afdeling van de) rechtbank en stuurt de verzoeker/ eisende partij een brief met de datum en tijd waarop de zaak inhoudelijk behandeld zal worden. De eisende partij mag hierbij (nog) niet aanwezig zijn.
De eisende partij dient er via de gerechtsdeurwaarder (alsnog) voor te zorgen dat de gedaagde partij via een dagvaarding tijdig in kennis wordt gesteld over de vordering. In de dagvaarding staat de grondslag van de vordering beschreven, alsmede waar, wanneer en hoe laat de gedaagde partij verweer kan voeren tegen de (vermeende) vordering.
De Voordeligste Deurwaarder helpt vaak mensen die per ongeluk via een verzoekschrift hun eis aan de rechter hebben voorgelegd, terwijl dit eigenlijk via een dagvaardingsprocedure ingeleid had moeten worden. Hiervoor heeft De Voordeligste Deurwaarder een speciale dagvaarding/ oproepingsexploot opgesteld, die vooraf al zo volledig mogelijk is ingevuld. Hiermee kan de verzoekende/eisende partij vrij eenvoudig het verzoekschrift naar een correcte dagvaarding/ oproepingsexploot transformeren. Via onderstaande link komt u het snelste bij onze webshop.
https://devoordeligstedeurwaarder.plugandpay.com/checkout/oproepingsexploot-19
Rechterlijke uitspraak
De rechter zal uiteindelijk aan het einde van de gerechtelijke procedure een uitspraak doen, gebaseerd op de eis/vordering zoals in de dagvaarding of het verzoekschrift geformuleerd. De uitspraak van de rechter wordt anders genoemd als het verzoek werd ingeleid door een verzoekschrift in plaats van een dagvaarding.
| Uitspraak | Gebruikt bij | Uitgesproken door |
| Vonnis | Dagvaardingsprocedure, civiele zaken, strafzaken | Rechtbank, kantonrechter |
| Arrest | Hoger beroep of cassatie | Gerechtshof, Hoge Raad |
| Beschikking | Verzoekschriftprocedure, familiezaken, faillissementen | Rechtbank, kantonrechter |
Mocht u nog ergens vragen over hebben, twijfel dan niet om contact met De Voordeligste Deurwaarder op te nemen. Gerechtsdeurwaarder Jurgen Zuurman heeft deze blog geschreven en weet alles van de verzoekschriftenprocedure én de dagvaarding.
